Dla zdrowia matki i dziecka

29 maja 2010 r.

Dla zdrowia matki i dziecka 

Biopierwiastki odgrywają kluczową rolę w rozwoju i funkcjonowaniu organizmu człowieka. Każdy z nich spełnia określone funkcje.

 Wapń jest podstawowym budulcem układu kostnego rozwijającego się płodu a potem niemowlęcia. Warunkuje także prawidłowe przewodnictwo nerwowe i kurczliwość mięśni poprzecznie prążkowanych. Jest niezbędnym składnikiem w procesie krzepnięcia krwi. Zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych, działa przeciwobrzękowo, przeciwalergicznie i przeciwzapalnie. Jego niedobór prowadzi do zaburzeń nerwowo-mięśniowych i demineralizacji kości.

Jod wpływa na kształtowanie się mózgu w okresie płodowym, a następnie na jego prawidłowe funkcjonowanie w okresie rozwojowym dzieci i młodzieży.

Potas i sód zawiadują gospodarką wodną organizmu. Sód zatrzymuje wodę, potas zwiększa jej wydalanie. Pierwiastki te wpływają także na równowagę kwasowozasadową i utrzymują właściwe ciśnienie osmotyczne.

- Do najcenniejszych pierwiastków należ magnez, który pełni w organizmie człowieka rolę wyjątkową – twierdzi prof. dr hab. Alfreda Graczyk, kierownik Pracowni Biochemii i Spektroskopii w Instytucie Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. – Bierze on udział w przebiegu fotosyntezy, uczestniczy w ważnych reakcjach enzymatycznych. Naukowcom udało się dotychczas ustalić, że aktywuje ponad 320 enzymów.

Odpowiednia podaż niezbędnych dla organizmu pierwiastków jest szczególnie ważna dla kobiet planujących ciążę, w okresie ciąży i laktacji.

Proces tworzenia nowych tkanek łożyska i płodu podczas ciąży, prowadzi u kobiet ciężarnych do wzrostu zapotrzebowania na magnez. - O intensywności z jaką płód absorbuje takie pierwiastki jak magnez, wapń i potas, świadczy następujące porównanie: 15 tygodniowy płód zwiększa swoją masę do chwili porodu 20-krotnie, podczas gdy w tym samym czasie zawartość minerałów (Mg, Ca, P) w jego ustroju wzrasta 30-45–krotnie – wyjaśnia dr hab. med. Ewa Gulczyńska, kierownik Kliniki Neonatologii w Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi. - Niedobory magnezu sprzyjają występowaniu porodów przedwczesnych oraz porodów dzieci o zbyt małej masie ciała tzw. dzieci hipotroficznych. Niedobory tego pierwiastka, są podłożem wielu stanów patologicznych (zarówno ze strony układu krążenia, chorób neurologicznych, zaburzeń metabolicznych czy w końcu powikłań w czasie ciąży), skutkujących nieoszacowanymi problemami zdrowotnymi i olbrzymimi nakładami finansowymi na ich leczenie.

Dobowe zapotrzebowanie na magnez, powinno być zaspokajane przez codzienne pożywienie, jednak uniemożliwiają to m.in.: skażenie środowiska naturalnego (nawozy sztuczne, kwaśne deszcze wypłukujące magnez z powierzchownych warstw gleby); niewłaściwe odżywianie (nadmiar słodyczy, tłuszczy zwierzęcych, soli, zbyt mała podaż warzyw, owoców, ryb, ciemnego pieczywa); stosowania kuracji odchudzających, zażywania niektórych leków (np. środków przeczyszczających, odwadniających, uspakajających, leków antykoncepcyjnych, antybiotyków). Do deficytu magnezu w organizmie prowadzą też długotrwałe reakcje stresowe, nadużywanie kawy, alkoholu, picie miękkiej wody z niską zawartością magnezu.

Duże ilości wapnia szczególnie potrzebne są kobietom ciężarnym, w okresie laktacji oraz menopauzy, a także dziewczętom w czasie dojrzewania. Dobowe zapotrzebowanie człowieka na wapń wynosi około 1200 mg, natomiast kobiety w ciąży powinny zwiększyć tę ilość nawet do 2500 mg. Osoby, które nie tolerują lub nie lubią pić mleka mogą uzupełniać poziom wapnia wodą zwierającą wapń.

Niedobór jodu wpływa niekorzystnie na działanie tarczycy – gruczołu regulującego przemianę materii i funkcje układu nerwowego, ale również może utrudniać kobietom zajście w ciążę i donoszenie płodu. Dzieci natomiast mogą wykazywać objawy niedorozwoju umysłowego oraz zahamowanie wzrostu.

Jak twierdzi prof. Zbigniew Szybiński z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ponad 40 proc. kobiet będących w ciąży nie spożywa dostatecznej ilości jodu. Może to być przyczyną nieprawidłowego rozwoju płodu, niższego poziom inteligencji rodzonych dzieci i komplikacji w całym okresie ciąży. Kobiety powinny przyjmować zlecaną dawkę jodu, która wynosi 150 do 200 mikrogramów na dobę, już od momentu poczęcia dziecka aż do zakończenia karmienia piersią. Jest to dawka niezbędna do prawidłowego rozwoju płodu i dziecka.

W wielu krajach, w tym również i w Polsce, joduje się sól kuchenną, ale dawka jodu przyjmowanego w takiej formie nie zaspokaja codziennych potrzeb organizmu na ten pierwiastek. Światowa Organizacja Zdrowia zaleciła bowiem wszystkim rządom na świecie doprowadzenie do ograniczenia spożycia soli o 50 proc., aby zmniejszyć zagrożenie chorobami układu krążenia, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i otyłością.

- Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, że w skali globalnej ponad półtora miliarda ludzi żyje w obszarze niedoboru jodu – mówi Tadeusz Wojtaszek, ekspert w dziedzinie wód mineralnych z ramienia Polskiego Towarzystwa Magnezologicznego im. prof. Juliana Aleksandrowicza. - Niedobory jodu występują praktycznie na terenie całego kraju, a zwłaszcza w jego regionach południowych i wschodnich. W tej sytuacji szukając alternatywnych i uzupełniających możliwości profilaktyki jodowej zwrócono uwagę na wodę jako najbardziej dostępny i powszechny składnik naszego pożywienia. Niestety, spośród naturalnych wód mineralnych niewiele jest takich, które zawierają odpowiednie dla organizmu ilości jodu.

Badania przyswajalności jodu z wody wzbogaconej w ten pierwiastek, przeprowadzone w Klinice Endokrynologii Collegium Medicum UJ wykazały, że zawarty w niej jod w ilości 150 mikro gramów na litr, przyswajalny był przez organizm człowieka przeciętnie w 60 procentach. Prof. dr hab. med. Zbigniew Szybiński, przewodniczący Polskiej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń Niedoboru Jodu uznał, że wodę taką można zaliczyć do nowych, innowacyjnych produktów zapewniających dodatkową podaż jodu. Takie rozwiązanie pozwoli na bardziej bezpieczne niż używanie soli uzupełnianie naszego pożywienia w jod. Jest to szczególnie istotne dla kobiet w ciąży i małych dzieci, które w prosty sposób mogą sobie zapewnić dostawę jodu dla swojego organizmu.

- Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. prof. Juliana Aleksandrowicza, mając na względzie potrzebę uświadomienia kobiet będących w ciąży i matek karmiących o pozytywnym znaczeniu wód mineralnych w uzupełnianiu podaży pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a przede wszystkim magnezu, wapnia i jodu, w tym szczególnym okresie ich życia, rozpoczęło akcję edukacyjną pod hasłem „Woda dla zdrowia matki i przyszłego pokolenia”, zmierzającą do uświadomienia jak bardzo ważnym jest rodzaj wody, która służy im do picia i gaszenia pragnienia – mówi prof. Alfreda Graczyk, przewodnicząca Rady Programu.

Na rynku mamy niewiele wód spełniających takie kryteria. Od niedawna dostępna jest woda MAGiCA zawierająca składniki mineralne odpowiadające zaleceniom Polskiego Towarzystwa Magnezologicznego (szczegółowe informacje na stronie: www.wodadlazdrowia.pl). Jest to woda magnezowo-wapniowa z jodem, przeznaczona dla kobiet w ciąży, matek karmiących oraz dla kobiet przygotowujących się do macierzyństwa. Zaleca się ją również dzieciom i młodzieży w okresie wzrostu i dojrzewania. Wodę należy pić małymi porcjami, około 1 szklanki (200 ml), z przerwami co najmniej 15 minut. W ciągu całego dnia można wypić do 5 szklanek, a podczas upałów nieco więcej.

Jak twierdzi prof. Graczyk, picie „dobrej wody” tzn. zawierającej odpowiednie jony potrzebne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu jest problemem ważnym, jeśli nie najważniejszym w naszej diecie. Polska, to kraj zasobny w wody źródlane (niskozmineralizowane) oraz średnio i wysokozmineralizowane. Właściwe korzystanie z wód źródlanych do przygotowania posiłków i z wód wysokozmineralizowanych do picia, jako suplementów podstawowych biopierwiastków, może poprawić kondycję całego społeczeństwa.

DANUTA ORLEWSKA