W jednej kropli wody

 
20 marca 2010 r.

W JEDNEJ KROPLI WODY

Minerały ważne dla zdrowia

Woda, niezbędna do życia substancja, dostarcza organizmowi minerałów, odgrywających ważną rolę w jego funkcjonowaniu. Jest rozpuszczalnikiem i nośnikiem substancji odżywczych, reguluje ciśnienie tętnicze, temperaturę ciała, usuwa szkodliwe produkty przemiany materii.

Organizm człowieka zbudowany jest w ok. 65 proc. z wody. Niedostateczna podaż płynów prowadzi do odwodnienia, które może stać się przyczyną poważnych zaburzeń stanu zdrowia. Jeśli brak wody nie zostanie wyrównany, organizm uruchamia mechanizm obronny. Zmniejsza się wtedy wydzielanie moczu, a zahamowanie wydalania z ustroju produktów przemiany materii może prowadzić do zatrucia organizmu przez produkty metaboliczne, pochodzące głównie z przemiany białkowej, takie jak mocznik czy kreatynina.

Ubytek wody powoduje mniejsze ukrwienie mózgu, a w związku z tym maleje zdolność koncentracji, pojawiają się zawroty i bóle głowy, uczucie zmęczenia, zaburzenia mowy, funkcji poznawczych, zmiany elektrolitowe, które prowadzą m.in. do zaburzeń rytmu serca i przewodzenia, zmiany ciśnienia krwi, zaparcia, spadku masy ciała, suchości skóry i śluzówek.

Dzienny niedobór płynów u niemowląt może stanowić nawet 15 proc. ich całkowitej masy ciała. U osób starszych występuje także zwiększone ryzyko odwodnienia organizmu (odczuwanie mniejszego pragnienia aniżeli fizjologiczne zapotrzebowanie, zmniejszone spożycie wody, mniejszej sprawności reabsorpcji wody).

Zdrowy człowiek traci wodę dziennie w ilości ok. 2-2,5 litra w procesie oddychania, pocenia się, wydalania z moczem i kałem, poprzez gruczoły potowe, parowanie skóry. Pod wpływem wysokich temperatur może tracić nawet pół litra wody na godzinę. Aby wyrównać niedobory powinniśmy dostarczać organizmowi tyle wody ile zostało wydalone.

Źródłem wody są przede wszystkim napoje, ale również produkty spożywcze, takie jak warzywa, owoce, mleko i napoje mleczne, czy produkty zbożowe. Z całościową dietą człowiek pobiera dziennie ok. 2100 ml wody. Ponad 200 ml syntetyzowane jest w organizmie każdego dnia jako rezultat utleniania węglowodanów. Łącznie stanowi to 2300 ml.

Najlepszą dla zdrowia jest woda mineralna wydobywana z głębi ziemi, bez zanieczyszczeń bakteriologicznych i szkodliwych substancji, o odpowiednim poziomie składników mineralnych. Zazwyczaj są to wody zawierające w jednym litrze od 1000 do 4000 mg takich składników. Wybierać powinniśmy wodę, która ma w odpowiedniej ilości takie składniki mineralne, jakich brakuje nam w codziennej diecie.

Wody mineralne mogą zawierać nawet do 70 różnego rodzaju składników, jednak praktyczne znaczenie ma właściwie tylko 10: magnez, wapń, wodorowęglany, chlorki, sód, siarczany, fluorki, jodki, żelazo oraz dwutlenek węgla. Inne, takie jak: potas, lit, bar, stront, mangan, brom, cynk, miedź, itp., występują w tak małych ilościach, że nie mają większego znaczenia.

W Polsce wytwarza się kilkaset wód butelkowanych, z tego tylko około 30 prawdziwych oraz kilka wzbogaconych w składniki mineralne wód mineralizowanych.

Pijąc wodę o dużej ilości magnezu i wapnia będziemy mniej podatni na stresy. Przy wykonywaniu ciężkiej pracy i w dni upalne korzystna będzie woda o zwiększonej zawartości soli, natomiast osoby cierpiące na nadciśnienie złagodzą swoje dolegliwości ograniczając picie wody zawierającej zbyt duże ilości sodu.

W okresie lata wraz z potem tracimy elektrolity. Podanie wody nisko zmineralizowanej powoduje jedynie "rozcieńczenie elektrolitów" i pomimo odpowiedniej ilości dostarczonej wody może dojść do osłabnięcia, a w skrajnych przypadkach do śmierci. Zimą, przy temperaturze powietrza poniżej 20 st. C odczuwamy pragnienie, gdyż dochodzi szybciej do utraty wody z organizmu na skutek oddychania i potrzeby utrzymania temperatury ciała na stałym poziomie. Według badań amerykańskich, wykonanych na potrzeby wojsk NASA stacjonujących w ekstremalnych warunkach, zapotrzebowanie na wodę wzrasta, podobnie jak w upalne lato. Podawać powinno się wtedy ciepłe napoje lub o temperaturze pokojowej.

Na podstawie prac prowadzonych w Instytucie Żywności i Żywienia po raz pierwszy w naszym kraju zostały opracowane normy na wodę jako niezbędny składnik pokarmowy. Normy na wodę ustalono na poziomie wystarczającego spożycia (AI). Uwzględniono w nich zarówno wodę pochodzącą z napojów, jak i produktów spożywczych.

Norma dzienna dla niemowląt do 5. miesiąca życia wynosi 700 ml; dla niemowląt od 5. miesiąca do roku - 800 ml; dla dzieci między 1. a 3. rokiem życia - 1300 ml; dzieci w wieku 4-6 lat - 1700 ml; dzieci między 7. a 9. rokiem życia - 1900 ml; dla mężczyzn i kobiet powyżej 19. roku życia - odpowiednio 3700 ml i 2700 ml; dla kobiet w ciąży (II i III trymestr) - 3000 ml; dla kobiet w okresie laktacji - 3800 ml.

Podstawowy podział wód stosowany w takich dyscyplinach jak balneologia i hydrogeologia wynika z ogólnej mineralizacji, czyli sumy zwartych składników mineralnych w jednym litrze wody. Wody zwierające do 500 mg na litr składników mineralnych są określane jako wody słodkie. Zawierające od 500 do 1000 mg/l składników są wodami słabozmineralizowanymi, a zawierające powyżej 1000 mg/l wodami mineralnymi. W produkcji wód butelkowanych obowiązuje podział na trzy rodzaje wód: wody niskozmineralizowanych zawierających poniżej 500 mg/l składników mineralnych; średniozmineralizowanych zawierających od 500 do 1500 mg/l składników; wysokozmineralizowanych, mających powyżej 1500 mg/l składników mineralnych.

W handlu używany jest prosty podział na wody źródlane i wody mineralne, przy czym zarówno do jednych, jak i do drugich producenci stosują wcześniej ustanowione urzędowe kryteria. Dlatego można spotkać wody źródlane średniozmineralizowane, jak też wody mineralne niskozmineralizowane.