 Maj 2006 r.
|
JAKĄ WODĘ PIĆ? c.d. artykułu z numeru kwietniowego Pozostałe składniki mineralne Do tych pozostałych składników należą mikroskładniki jod, fluor i żelazo. Ale praktycznie nie ma już wody o znaczącej ilości fluoru (1,5-5,0mg/l), a znaczącą granicę określającą początek oddziaływania fizjologicznego jodu, wynoszącą 0,5 mg/l, przekracza w nieznacznym stopniu tylko kilka wód mineralnych. Na obszarach, gdzie poziom jodu wodzie pitnej jest bliski zera, notuje się najwięcej schorzeń tarczycy. Cennym źródłem jodu mogłyby być wody mineralne, w których jego zawartość wynosiłaby od 0,5-10,0 mg/l. Duże znaczenie dla organizmu może mieć zawarty w wodzie mineralnej dwuwartościowy jon żelaza. Jest on najbardziej przyswajalną postacią żelaza. Wody takie oddziałują dodatnio przy nie dokrwistościi wzmagają przemianę materii. Kiedyś podawano, że wody zawierające sole żelaza wykazują działanie fizjologiczne, przy stężeniu, co najmniej 5 mg żelaza na litr wody teraz ten próg obniżono do 1 mg/l, ale i tak takich wód spełniających te kryteria jest tylko kilka. Zawartość potasu w wodach jest na poziomie powyżej 1% dziennego zapotrzebowania, stąd wody mineralne nie są dobrym źródłem tego pierwiastka. Wodorowęglany Niestety niewielką uwagę przywiązuje się do wodorowęglanów znajdujących się w wodzie mineralnej, a mają one duże znaczenie dla organizmu człowieka i dają najbardziej odczuwalne efekty prawie bezpośrednio po wypiciu. Wodorowęglany alkalizują kwasy żołądkowe i są korzystne dla osób cierpiących na nadkwasotę przynosząc ulgę w tych dolegliwościach. Wody o wysokim poziomie wodorowęglanów wpływają korzystnie na ustrój w początkowych stadiach cukrzycy. Przyczyniają się do obniżenia zawartości cukru we krwi i moczu, obniżają wydzielania acetonu i korzystnie wpływają na działanie insuliny oraz regulują pH krwi. Natomiast wód zawierających duże ilości wodorowęglanów, powyżej 600 mg/lnie powinni pić w dużych ilościach ludzie mający niedokwasotę a ponad 1000 mg/l ludzie zdrowi, bo to może zaburzyć ich procesy trawienne. Wody gazowane i niegazowane Kolejnym mitem jest twierdzenie, że należy pić przede wszystkim wodę niegazowaną. Po pierwsze, woda gazowana nie szkodzi, a tylko niektórych przypadkach należy jej unikać z określonych powodów zdrowotnych. Przede wszystkim przy nadkwasocie, zaburzeniach trawienia, przy chorobie gardła i strun głosowych. Natomiast woda gazowana drażniąc kubki smakowe w jamie ustnej powoduje orzeźwienie i to wpływa na lepsze samopoczucie i gaszenie pragnienia w przeciwieństwie do wody nie gazowanej. Wody mogą mieć naturalną obecność CO2, niektóre są z nich wzbogacane a są i takie, które nie posiadają go wcale. Obecność CO2 w wodzie powoduje obniżenie pH wody. Stają się one bardziej kwaśne – to obniżenie wynosi od 0,05 pH do 2,66 pH w stosunku do wody niegazowanej. Tak obniżone pH wody nie sprzyja rozwojowi bakterii, czyli te wody pod względem mikrobiologicznym są zdrowsze niż o obojętnym. Grupy ryzyka wymagające szczególnej uwagi Zapotrzebowanie na wodę przez człowieka jest uzależnione od wielu czynników zależnych i niezależnych od niego. Brane tu być powinny pod uwagę te same czynniki, co przy określaniu norm żywieniowych, czyli wiek, płeć, stan fizjologiczny, wydatek energetyczny i z tym związana aktywność ruchowa. Niezależne od nas są warunki klimatyczne, w tym temperatura otoczenia. W życiu człowieka są szczególne trzy okresy, gdy najbliższe otoczenie powinno zwracać uwagę na ilość wypijanych płynów, są to niemowlęta i małe dzieci oraz osoby starsze, jak również kobiety w ciąży i karmiące. Te pierwsze, bo sobie same nie przygotują i nie wezmą nic do picia, a te drugie dlatego, że często nie odczuwają pragnienia i nie pamiętają o piciu, a kobiety karmiące wytwarzają około 750 ml/dzień mleka dziennie przez pierwsze sześć miesięcy. Rekomendacje dla niemowląt i dzieci uwzględniają wydatek energetyczny w ciągu dnia i przyjmuje się, że średnio ilość ta wynosi 1,5 ml/kcal wydatkowanej energii w ciągu dnia. Te rekomendacje uwzględniają dużą powierzchnię ciała dziecka w stosunku do jego masy ciała porównaniu do osób dorosłych, większą ilość wody w organizmie i stąd większy obrót wodą oraz niedojrzałość nerek. Przypadku osób starszych ogólna objętość wypijanych płynów w ciągu dnia powinna wynosić od 2 do 2,5 l. Ściślejszego przeliczania wymaga zapotrzebowanie na wodę dla tych osób, które są chore lub nie są wstanie żyć samodzielnie. Stosuje się wtedy następującą formułę: 100 ml płynu/kg dla pierwszych 10 kg aktualnej masy ciała i 50 ml płynu na pozostałe kg aktualnej masy ciała. Wody mineralne są w tym przypadku niezwykle cenne, bo łatwo dostępne i szybkie do podania. Zapotrzebowanie na wodę u kobiet karmiących określa się średnio na poziomie od 750 ml do 1000 ml/dzień powyżej zalecanych ilości dla kobiet. Zupełnie inne zagadnienie związane jest z zapotrzebowaniem na wodę i elektrolity podczas wzmożonego wysiłku fizycznego, czyli podczas uprawiania różnych dyscyplin sportowych, czy brania udziału w zajęciach na siłowni, czy uprawianiu aerobiku i innych podejmowanych aktywności. Lato i zima – pory roku o zwiększonych wymaganiach Wszyscy jesteśmy przekonani o tym, że w okresie lata pocimy się i należy uzupełniać płyny. Powinniśmy zwrócić uwagę na skład mineralny wody, jaką pijemy. Z potem tracimy elektrolity i to one oprócz czystej wody powinny być również uzupełniane. Podanie wody nisko zmineralizowanej powoduje jedynie „rozcieńczenie elektrolitów” i pomimo odpowiedniej ilości podanej wody może dojść do osłabnięcia, a nawet skrajnym przypadku do śmierci. A co z ostrą zimą, gdy mówimy potocznie „pić mi się chce, pewnie będzie mróz”? Faktycznie przy temperaturze powietrza poniżej -200C odczuwamy pragnienie, gdyż dochodzi szybciej do utraty wody z organizmu na skutek oddychania i potrzeby utrzymania temperatury ciała na stałym poziomie. Według badań amerykańskich, wykonanych na potrzeby wojsk NATO stacjonujących w ekstremalnych warunkach, zapotrzebowanie na wodę wzrasta, podobnie ja w upalne lato. Podawać powinno się wtedy ciepłe napoje lubo temperaturze pokojowej w ilości do 3 litrów. I znowu woda mineralna przetrzymywana w pokoju, ale kupowana wtedy w małych opakowaniach półlitrowych jest idealna. Dlaczego taka? Chodzi tutaj o zabezpieczenie je przed zakażeniem drobnoustrojami, które w ciepłych pomieszczeniach również rozwijają się w otwartej wodzie. Wybór wody do picia W Polsce wytwarza się kilkaset wód butelkowanych, z tego tylko około 30 prawdziwych wód mineralnych oraz kilka wzbogaconych w składniki mineralne wód mineralizowanych, które przy systematycznym piciu mogą spełniać funkcje profilaktyczno-zdrowotne. Dla potrzeb własnego organizmu trzeba je dobierać według funkcji, jakie spełniają poszczególne składniki mineralne. Znając potrzeby własnego organizmu można dobrać sobie taką wodę, która pomoże uzupełnić braki tych składników mineralnych, których najbardziej potrzebuje nasz organizm lub korzystnie wpływać będą na nasze zdrowie i samopoczucie. Jeżeli nie jesteśmy od razu pewni, który rodzaj wody jest nam najbardziej sprzyjający, to najlepiej pić różnego rodzaju wody obserwując ich działanie na nasz organizm. Dlatego kupując dla i swojej rodziny wodę mineralna trzeba kierować się przede wszystkim ilością poszczególnych składników mineralnych zawartych w wodzie i dobierać ją do swoich indywidualnych potrzeb, a wodę pijemy małymi porcjami tj. po 100-150ml. Kierując się tym, na pewno już po niedługim czasie zauważycie Państwo zmiany w swoim zdrowiu i samopoczuciu. Mniej podatni będziecie na stresy pijąc wodę o dużej ilości magnezu i wapnia. Ustąpią dolegliwości żołądka, gdy będziecie pić wodę o dobranej ilości wodorowęglanów. Wykonując ciężką pracę i w dni upalne poczujecie się lepiej pijąc wodę o zwiększonej zawartości soli, natomiast cierpiący na nadciśnienie złagodzą swoje dolegliwości ograniczając picie wody zawierającej zbyt duże ilości sodu. Tabela 1. Charakterystyka wybranych wód mineralnych i leczniczych na podstawie danych zamieszczonychna stronach uzdrowisk.
dr hab. M. Schlegel-Zawadzka
|